In de Belgische autosport is het beheer van de regionale autosport sinds de jaren zeventig in handen van lokale overheden, VAS in Vlaanderen en ASAF in Wallonië. Het ontstaan van de regio’s heeft veel te maken met de wil van RACB om controle te krijgen over de autosport in het noorden en het zuiden van het land.
“Pierre Ugeux, voorzitter van de Nationale Sportcommissie (en later voorzitter van de CSI, nu FIA), stuurde Mario Hérion naar de tien provincies om hen warm te maken voor een decentralisatie en toekennen van provinciale autoriteit“
Zonder zich iets aan te trekken van wetten of regels ontstonden in de golden sixties zowat overal in Wallonië en Vlaanderen kleinere kaartleesritten, die al snel uitgroeiden tot letterlijk geheime rally’s. Autoclubs schoten als paddenstoelen uit de grond en zeer vlug volgde een overkoepeling, maar niet van alle provincies. Hoewel zij vooral opereerden in de as Antwerpen-Limburg werd dat in ’66 BASC (Belgisch Automobiel Sportcomité) en in Wallonië het zeer Luiks getinte ASAM (Association Sport Auto Moteur). Zeg maar VAS en ASAF avant la lettre, maar zonder RACB! Wie geheime rally’s zegt, kon dus ook in het… geheim deelnemen, zonder vrees voor het nemen van maatregelen door ‘den RACB’. In de schaarse piratenraces op circuit – we denken aan de populaire 6 Uur van Zolder – verkozen nationale vergunninghouders daarom onder een schuilnaam aan de start te verschijnen!
De bloei en groei van deze piraten bleef niet onopgemerkt in de Aarlenstraat. Een eerste poging tot toenadering kwam er door bepaalde rally’s van ASAM en BASC – zoals Boucles de l’Ourthe of Nacht der Kempen – in 1972 voor het nieuwe Nationaal Criterium op de kalender van RACB in te schrijven. Dat jaar prijkten op de BASC-kalender dan weer enkele Waalse proeven (jawel!) en pakte het dissidente BRC (Unie der Belgische Rally Clubs) nog sterk uit met onafhankelijke rally’s en slaloms in hoofdzakelijk Antwerpen, Limburg en Oost-Vlaanderen. Opmerkelijk: hoewel aan de basis Vlaams ging ook BRC voor de Belgische vlag!
Pierre Ugeux, voorzitter van de Nationale Sportcommissie (en later voorzitter van de CSI, nu FIA), stuurde daarop Mario Hérion naar de tien provincies om hen warm te maken voor een decentralisatie en toekennen van provinciale autoriteit. BASC, ASAM én na enige tijd BRC zagen zich opgeslorpt door de Commissie Hérion erkende provincies, waarin telkens tien afgevaardigden van clubs instonden voor het wel en wee van de lokale autosport. De akkoorden van de Commissie Hérion werden neergeschreven in een Charter en daarin stond een belangrijk element dat de provincies of soms ex-piraten wellicht over de streep hielp: zij kregen medezeggenschap in het bestuur van de nationale autosport en zouden zetelen in de Nationale Sportcommissie, nu RACB Sport.
De provinciale vergunningen werden nog door RACB uitgeschreven (!), maar in de praktijk had Brussel weinig of geen voeling met de tien provinciale raden. Begrijpelijk dat sterke mannen zoals Gentenaar Freddy Van de Caveye en Luikenaar Guy Mazereel zaliger het roer zelf in handen namen en de provincies samenbrachten in regionale raden. In Wallonië heette dat in 1976 nog Conseil Régional Francophone, hetgeen in 1978 werd omgevormd tot “Association du Sport Automobile Francophone”. Datzelfde jaar werden de statuten neergelegd van de “Vlaamse Autosport Vereniging”, die de Aarlenstraat 53 nog als maatschappelijke zetel vermelden! Pas in 1982 volgde de verhuis naar het Oost-Vlaamse Waarschoot.
Logischerwijze waren het voortaan de afgevaardigden van VAS en ASAF die hun stem lieten horen binnen de hervormde Nationale Sportcommissie. Sterker, van de zetelende leden waren er in ’81 nog slechts vier rechtstreeks door RACB-KACB benoemd, terwijl VAS en ASAF goed waren voor telkens zeven vertegenwoordigers.
Op het terrein bloeide de provinciale autosport en al in ’79 was gestart met “interprovinciale” of regionale kampioenschappen. Het succes had veel te maken met de toegankelijkheid van de regionale autosport: men waakte er over dat de amateur zonder te veel poespas en met een goedkope(re) vergunning zijn hobby kon beleven.
“Op het terrein bloeide de provinciale autosport en al in ’79 was gestart met “interprovinciale” of regionale kampioenschappen. Het succes had veel te maken met de toegankelijkheid van de regionale autosport”
Het Charter bepaalde dat er in alle commissies en werkgroepen van de NSK rekening diende gehouden te worden met taalevenwicht. Dat gold ook voor het maandelijks Nationaal Uitvoerend Bureau – in de wandelgangen had men het over “den BEN”, wat stond voor “Bureau Excécutif National” – terwijl in het Directoire, dat het dagelijks beleid bepaalde van de NSK, de voorzitters van VAS en ASAF automatisch werden benoemd tot ondervoorzitters. Alle reglementen werden tot dan uitgewerkt door de Werkgroepen en dienden de goedkeuring te krijgen van de schier 20 leden van het NUB-BEN. Een moeizaam proces, zo bleek. Niettemin stonden de regio’s borg voor het door de Rallycommissie erkennen van de opleidingen – nu nog leveren de regio’s alle stewards en baancommissarissen. – en ontfermden zij zich over de organisatie van de technische pre-keuringen.
Het Charter gaf RACB ook zetelrecht in het bestuur van VAS en ASAF, maar pas in 2009 (!) volgde het benoemen van twee afgevaardigden. De tekst van het Charter werd ook meermaals herschreven. Zo volgde in 2002 het omvormen van het NUB tot de zuiver consultatieve Council, waardoor alle beslissingen over reglementen sindsdien in handen zijn van een hervormde Directoire (met twee vertegenwoordigers per taalgemeenschap en een overwicht van RACB).
Omdat RACB geen interesse meer toonde in een BK slalom – te weinig deelnemers en dus geen break even – organiseerden VAS-ASAF heel even onder de noemer VASAF het nationaal slalomkampioenschap. Gesprekken zijn lopende tussen de twee regio’s om hieraan een vervolg te brengen. Een voorbode voor nog meer regionalisering? Hoewel Brussel niet staat te springen voor het laten groeien van regionale kampioenschappen – in 2004 sneuvelden de regionale annexen in het BK Rally, hetgeen nadien verrees als RACB Rally Criterium – is er ondertussen opnieuw sprake van VAS Rallycross in Arendonk en ASAF, de Waalse tegenhanger van VAS, diende een voorstel in om op circuit (opnieuw) een échte debutantenklasse te mogen organiseren. Eerder sneuvelde immers de (Vlaamsgetinte en succesvolle) Zolder Touring Cup, nadat zij tijdens nationale meetings slechts op zaterdag mochten aantreden. Sindsdien bestonden Series op circuit enkel nog bij gratie van RACB.
“Hoe had de regionale autosport eruit gezien indien de provincies niét waren ingegaan op het aanbod van RACB en, bijvoorbeeld, als onafhankelijke VASAF hun weg hadden aangevat?”
ASAF en VAS hebben het bovendien niet altijd makkelijk met hun respectievelijke achterban, lees de sportprovincies. Zo lag in de jaren negentig PAK Antwerpen aan de basis van het vertrek van VAS-voorzitter Bob Feyfer en secretaris Pierre Laeremans. Later probeerde een deel van PAK Limburg zich rechtstreeks als federatie te laten erkennen door RACB en quasi dezelfde vraag kwam er toen van de CSAP van Luik, nadat zij zich niet akkoord verklaarden met de uitslag van de verkiezingen voor het voorzitterschap van ASAF.
Het is steeds meer duidelijk dat de drie bonden in dezelfde vijver vissen. En gezien het afleveren van vergunningen een belangrijke bron van inkomsten is – alléén ASAF is erkend door een overheid en krijgt centen van de Franstalige Gemeenschap – is het logisch dat ieder voor zijn winkel opkomt.
Net zoals in de politiek heb je ook hier radicalen die ijveren voor onafhankelijkheid en anderen die gaan voor samenwerken en sluiten van compromissen. Belangrijk hierbij is te weten dat RACB als enige vertegenwoordiger van de FIA haar regionale autoriteit kan overdragen aan een andere structuur. Tot nader order zijn dat nog steeds VAS en ASAF.
Hoe had de regionale autosport eruit gezien indien de provincies niét waren ingegaan op het aanbod van RACB en, bijvoorbeeld, als onafhankelijke VASAF hun weg hadden aangevat? Men kan evengoed de vraag stellen of men in 1975 meteen had moeten opteren voor het regionaliseren van de autosport via RACB Noord en RACB Zuid…